Dwarskijker van zaterdag 16 november 2024
Een gemeenschap kan niet zonder verhalen. Ook al weet je dat ze verzonnen zijn. Soms hebben ze een kern van waarheid en zijn ze ‘vertellenderwijs’ veranderd. Beetje spannender gemaakt. Oud vrouwtje wordt een heks. Mannetje met spitse oren krijgt duivelse trekken toegemeten. Altijd spreken ze tot de verbeelding en maken ze je dorp een tikkeltje bijzonder. Wat is Sambeek zonder de legende van de duivel? Wat is Boxmeer zonder het bloedwonder?
Het is goed dat de schoolkinderen in Stevensbeek, een jong dorp, die kennis is bijgebracht. En dat ze nu een mythe hebben verzonnen. Over een ei dat uit de lucht kwam vallen, over een draak die daaruit geboren is.
Ze hebben ook goed begrepen dat een mythe tot doel heeft een verklaring te geven voor iets bijzonders. Dat vallende ei verklaart dus de knik in de vorm van het schoolgebouw.
Ik denk niet dat deze mythe van moeder op dochter en van vader op zoon zal worden doorgegeven. Wat eigenlijk wel de bedoeling is van een mythe. Maar het is goed bedoeld.
Mythes verzinnen lijkt iets van vroeger. Omdat de mens toen van veel zaken geen benul had, maar wel naar antwoorden zocht. Maar dat is niet zo. Ook al zijn we een over-rationele en nuchtere samenleving geworden, we worden dagelijks overspoeld door mythes en andere verzonnen verhalen. Helaas. Ze worden verspreid door politici met sombere agenda’s. Dat latino’s honden eten bijvoorbeeld.
Binnenkort zijn het algoritmes die doorhebben waarvoor mensen gevoelig zijn. Die verhaaltjes zullen zó geloofwaardig zijn, dat we ze geloven. Is dat een probleem? We hebben toch verhalen als mythes en legendes nodig? Jawel. Maar je moet wel wéten dat een mythe een mythe is. Anders worden we genaaid.