Dwarskijker woensdag 17 mei 2023
Ik snap die angst bij windsurfers wel. Bij de aanleg van de Kraaijenbergse Plassen is granuliet gestort. Waarom? Omdat die plassen, doordat er zo verrekte veel zand en grind kon worden gewonnen, heel diep zijn geworden. Zo diep dat ze geschikt werden om bouwafval te dumpen.
Granuliet, ook wel Noordse leem genoemd, is een restproduct dat overblijft bij het maken van asfalt. Om het goed te kunnen binden, wordt er polyacrylamide aan toegevoegd. Voortreffelijk spul. Bindt zo goed dat het ook in gezichtscrème en haarlak wordt gebruikt. Probleem is alleen dat polyacrylamide altijd een klein beetje vervuild is met acrylamide. Dat stofje, zo blijkt uit dierproeven, kan kanker en schade aan het zenuwstelsel en de hersenen veroorzaken. En het vermindert de vruchtbaarheid.
Het stofje komt trouwens ook vrij als je je aardappelen te bruin bakt. Schijnt zelfs in friet en chips te zitten. Maar de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) stelt ons gerust: in kleine hoeveelheden is het voor de mens niet gevaarlijk.
Daarmee worden we altijd gerustgesteld. Dat al dat gif dat we eten en drinken en inademen – ultrafijnstof, stikstofdioxide, ozon – onschadelijk is zolang het maar bij kleine hoeveelheden blijft.
De kans dat acrylamide vrijkomt uit het granuliet in de Kraaijenbergse Plassen is volgens deskundigen een theoretische. Maar het RIVM zegt ook dat er nog te weinig onderzoek is gedaan naar de gevolgen van het eventueel vrijkomen van acrylamide. Kleine hoeveelheden zijn onschadelijk. Maar hoeveel krijg je binnen als je er vaak zwemt of surft? En als je na het surfen in Linden je plank de oever optrekt en bij een kampvuurtje je piepers veel te heet bakt, telt dat dan op?
Foto: Ed van Alem