Dwarskijker van zaterdag 11 maart 2023
Het is een mooi initiatief van een aantal organisaties, waaronder de stichting Overloon War Chronicles, om de vele geallieerde soldaten die in de oorlog in Nederland sneuvelden een ‘gezicht’ te geven. Om foto’s en persoonlijke verhalen van de vaak jonge kerels, begraven in Overloon en andere plaatsen, te verzamelen.
Iedereen kent die grote begraafplaatsen wel: volgens uniforme regels aangelegd, met strak in het gelid staande gedenktekens waaronder soms een soldaat ligt begraven waarvan we niet weten hoe hij heette. ‘Onbekend soldaat’, zoiets staat er dan gebeiteld in de witte steen. Of ‘A soldier of the 1939-1945 War’.
Die keurig aangeharkte begraafplaatsen kwamen er niet meteen. Toen de geëvacueerde inwoners van de Maasdorpen – deze streek was frontlinie in de winter van ’44/’45 – voorjaar 1945 terugkeerden, troffen ze her en der in de bermen veldgraven aan. In de haast hadden de maten hun omgekomen kameraden moeten begraven. Ze moesten verder, de vijand was nog niet verslagen.
Tijdens de bevrijding van Boxmeer, waarover ik samen met Guido Siebers een boek heb geschreven, hebben twintig gesneuvelde militairen in zo’n geïmproviseerd veldgraf een rustplaats gekregen.
Een jaar na de bevrijding ontvangt de burgemeester van Boxmeer een brief van een Britse majoor. Die schrijft dat hij zeven makkers in de haast had moeten begraven. Of die graven er nog zijn? Of hij misschien een foto kan krijgen? Tuurlijk, zegt de burgemeester. En maak je maar geen zorgen, de Boxmerenaren verzorgen die veldgraven goed. Hij schreef maar niet dat zelfs de zeven graven van gesneuvelde Duitsers met respect werden behandeld. Maar bloemen belandden alleen op de gravena van de geallieerden.
Foto: twee in Boxmeer gesneuvelde soldaten, begraven in Mook.