Aflevering 110 van Sprekend Verleden
De raad van Sambeek moet een besluit nemen. Het is 1938. Aan de westkant ligt een gebied dat eeuwenlang woest en onvruchtbaar was. Desondanks wordt het al eeuwenlang betwist door de dorpen eromheen. Sambeek, Vierlingsbeek en Maashees/Overloon hebben het ooit verdeeld. Oploo wilde ook, maar kreeg niks. Geen wonder dus dat het de Twist wordt genoemd.
Het is echter geen ruigte meer. Sinds de eerste pionier, dat was in 1858, er zijn schop in de grond stak, is het uitgegroeid tot een vruchtbare enclave waar nieuwe boeren goed boeren. Er is nu een buurtschap, sinds een paar jaar ligt er een verharde weg en er is zelfs een kerk.
Zij die er wonen en werken willen vooruit. Ze hebben de genen van hun voorvaderen, van de pioniers. Hardwerkend volk dat serieus genomen wil worden. Ze willen niet wonen in een dorp dat de ‘Twist’ heet, ze willen wonen in een dorp waarvan de naam niet verwijst naar ruzies en gekrakeel.
De ‘Commissie van Samenwerking te Twist’, een soort dorpsraad, heeft op 10 april 1938 een verzoek ingediend bij de gemeenteraad. Als het aan de Twistenaren ligt, wordt hun dorp voortaan ‘Nieuwbeek’ genoemd. Dat ‘Nieuw’ getuigt van vooruitgangsdenken. En ‘beek’ behoudt de band met het moederdorp Sambeek, net zoals dat andere nieuwe dorp, dat sinds 1935 Stevensbeek heet.
Op 20 april 1948 buigt de Sambeekse raad zich over het verzoek. Natuurlijk vraagt Hendrie van Haandel het woord. Doet hij altijd als het over de Twist gaat. Van Haandel ís de Twist. Opa Joseph van Haandel was in 1858 die eerste pionier, Hendrie boert er ook en of het nu over de pacht gaat, een kapotte brug of een straatlamp, als geijverd moet worden voor de Twist dan eist Van Haandel het woord.
Hij zegt, in afwijking van wat de commissie schrijft, dat volgens hem zijn plaatsgenoten liever ‘Westerbeek’ zouden heten. Die naam heeft volgens hem meer betekenis. Het is immers het dorp ten westen van Sambeek en Vierlingsbeek, waar het gebied deels ook onder valt.
De gemeenteraad wil er zijn vingers niet aan branden. Twee verschillende geluiden uit hetzelfde dorp? Is de naam van het dorp nu ook al onderwerp van een twist? Het wordt uitgesteld.
Een maand later wordt er opnieuw over vergaderd. Wat is er ondertussen gebeurd? Beetje schimmig. Feit is dat de commissie in een tweede brief schrijft de naam ‘Nieuwbeek’ te willen handhaven en dat de meerderheid van de inwoners voor die naam is. Opmerkelijk: de burgemeester heeft de rector, zeg maar de pastoor, van het Twistse kerkje geraadpleegd. Die is groot voorstander van ‘Westerbeek’. En Van Haandel? Ook die vindt dat de beste naam. Maar hij wil geen ruzie. Als de commissie ‘Nieuwbeek’ wil, vooruit dan maar…
Wat doet de gemeenteraad? Die besluit dan unaniem dat de Twist, in weerwil van de keuze van het dorp zelf, voortaan Westerbeek zal heten.
In het dorp leggen ze zich erbij neer. De pastoor en de hoge heren krijgen toch altijd hun zin. Ze hebben ook geen tijd om te bekvechten over een naam. Er moet geploegd worden. En gezaaid.
Bij de foto: Westerbeek had bijna Nieuwbeek geheten. Foto: Geurt Franzen
Geraadpleegde bronnen:
- notulen gemeenteraad Sambeek 1938