Aflevering 24 van Bevrijding Stap Voor Stap
In Haps staan zware kanonnen, de lopen gericht op het Duitse grensgebied. Op 7 en 8 februari 1945 is de geallieerde aanval ingezet om de kop van Noord-Limburg te bevrijden en Duitsland in te trekken. De kanonnen doen hun ondersteunende werk, maar het betekent ook gevaar voor de inwoners van Haps. Waar vuur vandaan komt, kun je tegenvuur verwachten. De inwoners van het dorp hebben tot nu toe weinig te duchten gehad, behalve dan dat Haps al maanden uitvalsbasis is voor verschillende eenheden. Maar nu wordt het voor enkele huisgezinnen in de buurt van die kanonnen te gevaarlijk. Ze worden geëvacueerd. Toch nog je huis uit, al ben je bevrijd. Een hard gelag.
Sommigen kunnen terecht in het Liefdesgesticht. Dat is passen en meten want het klooster moet ook al onderdak verlenen aan Engelse officieren. Het is een paar dagen erg spannend en in het klooster wordt hevig gebeden. ‘Onder vliegtuiggeronk en het knallen van het zwaar geschut werd het Veertigurengebed gehouden, waarbij Ons Heer in de monstrans vaak stond te schudden op Zijn troon’, zo noteert een van de zusters in de kroniek van het klooster.
Milsbeek en Ottersum zijn spookdorpen, waar de Duitsers snel worden vverdreven. Aan beide zijde vallen slachtoffers. Vijftien aan geallieerde kant, de verliezen aan Duitse kant zijn veel hoger. Nu is Gennep aan de beurt. Daar heeft de vijand zich verschanst en hij lijkt niet van plan zich snel over te geven. Het Schotse 5th Black Watch moet de klus klaren. De Niers oversteken, die buiten zijn oevers is getreden, wordt een hele opgave. De Duitsers hebben de brug bij Gennep opgeblazen.
In de nacht van 10 op 11 februari steken de Schotten met bootjes de Niers over, ter hoogte van boerderij de Drie Kronen in Milsbeek. De volgende dag, zondagmorgen, komt het in de Zandstraat tot man-tot-mangevechten. Elk Genneps huis in het verwoeste centrum moet één voor één gezuiverd worden. Tom Renouf, één van de Schotse militairen, schrijft in zijn dagboek: ‘De winkelpuien zijn allemaal vernield en de daken van de huizen staan op instorten. Ik stormde zo’n huis binnen en stuitte op drie Duitsers. Eentje schreeuwde het uit van de pijn, hij had een gebroken dijbeen. De soldaten waren oud en bang en leken blij te zijn dat ze gevangen werden genomen. Ze droegen de gewonde op een plank naar buiten. Dat ging niet zachtzinnig en het gekwetste been schoof van de plank. Een vreselijke schreeuw volgde. Arme kerel…’
Om groot materieel het stadje in te krijgen, moet de Niersbrug snel gerepareerd worden. De genie slaagt er in 36 uur tijd in om een noodbrug te leggen. Een waar huzarenstukje want de bouwers worden voortdurend bestookt door Duits granaatvuur en sluipschutters. Daar vallen slachtoffers bij; de genie-soldaten dopen de noodbrug Spandau Bridge. Maar Spandau, de wijk in Berlijn, is nog ver weg…
Om Gennep helemaal te bevrijden, hebben de Schotten ook die maandag en de volgende dag nog nodig. Bij het Gennepse treinstation wordt hevig verzet geboden. Maar ook dat wordt uiteindelijk gebroken.
Bij de foto: De zwaargehavende gevels aan de Markt in Gennep na de gevechten in februari 1945. Foto uit privécollectie.
Geraadpleegde bronnen:
- Vrede, vriendschap, vrijheid. Operatie Veritable – De bevrijding van de gemeente Gennep in februari 1945, Adriaan de Winter, 2015
- ww2talk.com
- Het liefdesgesticht in Haps in oorlogstijd, Pierre Arts, De Schakel, 12 oktober 1994