Aflevering 23 van Bevrijding Stap Voor Stap
Het is woensdag 7 februari 1945, 10 uur ’s avonds, als de hemel boven Kleef hel wordt verlicht. Het lijkt wel alsof er honderden verlichte kerstbomen tegen de duistere hemel worden te zien zijn. Maar de Kleefse bevolking – voor zover die niet is geëvacueerd – wordt niet getrakteerd op kerstboomkaarsjes. Het zijn bommen. In amper drie kwartier tijd lossen 285 Britse vliegtuigen hun lading: een kleine 1.400 ton aan bommen, waarvan 12 ton aan brandbommen, belandt op de bovenstad. Wat nog overeind is blijven staan na het bombardement van 7 oktober 1944, wordt nu ook vernietigd. Kleine Markt, Nassauer Allee en Lindenallee, Triftstrasse en Materborner Allee worden met de grond gelijkgemaakt.
In de gevangenis aan de Krohnestrasse zitten zo’n honderd Oekraïense dwangarbeiders opgesloten. Als ratten in de val. Geen van hen overleeft de luchtaanval. Als het gebrom van de Lancasters en Mosquito’s van de RAF is weggestorven, kan de zoektocht naar overlevenden in het puin beginnen. Naar schatting vallen er tussen de 800 en 1.200 doden.
Ook Goch wordt die avond gebombardeerd. De aanvallen op de twee Duitse grenssteden kondigen het begin aan van de Operatie Veritable: de slag om het Reichswald, die de opmars moet zijn naar de Rijn. Overdag heeft de artillerie vanaf de linker Maasoever met zo’n 800 kanonnen al een bommentapijt over de Duitse linies gelegd. In Beers is eerder die woensdag de 153e brigade van de 51e Highland Division neergestreken. De Britse eenheid komt uit het Belgische La Roche en heeft een vermoeiende, lange tocht achter de rug. Maar veel tijd om uit te rusten krijgen de mannen niet. De volgende dag worden ze verplaatst naar Mook en zullen ze het zwaar te verduren krijgen als ze soppend door de modder – het regent voortdurend – het Reichswald moeten gaan veroveren.
Het gaat er dan toch eindelijk van komen: de mars op Duitsland die het gehate nazi-bewind op de knieën moet krijgen. Veldmaarschalk Bernard Montgomery heeft niet minder dan 200.000 troepen verzameld in het Rijk van Nijmegen, de kop van Noord-Limburg en het Land van Cuijk.
Wie nog is achtergebleven in het niemandsland langs de Maas haalt opgelucht adem. De grote aanval gaat eindelijk van start, hopelijk is het nu snel afgelopen met de granatenregen vanaf de oostelijke oever en de prikacties van Duitse soldaten die ’s nachts oversteken. Nog maar een paar dagen geleden kreeg zo’n nachtelijke actie een treurig einde in Boxmeer. Jan Jansen en Wim Hendriks, beiden lid van de Binnenlandse Strijdkrachten, lopen in de nacht van 2 op 3 februari wacht langs de spoorlijn tussen Boxmeer en Beugen. Een vierkoppige Duitse patrouille die bij Oeffelt de Maas is overgestoken, overvalt de twee BS’ers ter hoogte van de Rijkevoortseweg. Beiden weten te ontsnappen, maar op Jan Jansen wordt tijdens de vlucht geschoten. Hij wordt levensgevaarlijk gewond. Nadat zijn kameraden hem gevonden hebben, volgt een spoedoperatie. Maar het mag niet baten. Later die nacht overlijdt de 21-jarige Boxmerenaar in het Elisabethgasthuis in Grave aan zijn verwondingen.
Geraadpleegde bronnen:
- Kleve, Schlaglichter der Stadtgeschichte, Klevischer Verein, 2018
- Tot frontgebied verklaard, Guido Siebers & Geurt Franzen, 2019
- huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl
- spannendegeschiedenis.nl
- historiek.net
Bij de foto: Kleef na het bombardement van 7 februari 1945. Foto: Bernard Wilms