Dwarskijker van zaterdag 30 november 2019
Bel ik eerder de politie om een onguur type in de straat te melden als er een sticker met alarmnummer op mijn koelkast prijkt? Meld ik eerder dat uit het zolderraam van de overbuurman de gloed van wietlampen komt als ik niet naar het kliknummer van Meld Misdaad Anoniem hoef te zoeken?
Ik betwijfel het.
Toch hopen Cuijk, Grave en Mill met zo’n alarmnummersticker de inwoners ertoe te bewegen eerder de telefoon te pakken. De sticker moet in geval van twijfel – geef ik wel of niet mijn buurman of dat ongure type aan – de doorslag geven.
Uit onderzoek blijkt dat driekwart van de inwoners het een goede zaak vindt om politie en gemeente een handje te helpen bij de bestrijding van criminaliteit en overlast. Maar als het erop aankomt, kijkt meer dan de helft van de inwoners van Grave en Mill de andere kant op bij een verdachte situatie. In Cuijk is dat zelfs twee derde; hoe groter het dorp, hoe groter de onverschilligheid, zo lijkt het.
In ‘De meeste mensen deugen’, een boek dat niet voor niets in de top tien staat, wijdt schrijver Rutger Bregman een passage aan die vermeende onverschilligheid. Aan de hand van een voorval in de VS waarin een vrouw, Kitty Genovese, werd vermoord en niemand de politie belde. Psychologen noemen dat het ‘omstanderseffect’: iedereen denkt dat de ánder wel zal bellen.
Ik denk dat bij ‘klikken’ iets vergelijkbaars geldt. De overheid vermoedt dat burgers de wraak van de crimineel vrezen. Ik denk dat ze bang zijn voor iets anders. Voor het feit dat ze iemand onterecht ergens van beschuldigen. Die vrees lijkt me universeel. Deens onderzoek wijst uit dat 90 procent echt wel in actie komt. Zolang ze maar voor 100 procent weten dat het mis is.