Op 21 mei 1943 schrijft weekblad De Echo dat de Duitse bezetters een maatregel ‘van onprettigen aard’ hebben afgekondigd: iedereen moet zijn radio inleveren.
De nazi’s vonden het maar niks dat Nederlanders massaal naar Radio Oranje en de BBC luisterden. Omroepen die vanuit Londen de Nederlanders opriepen in verzet te komen. Veel Nederlanders leverden hun radiotoestel in, maar bleven gewoon naar de Oranjegezinde programma’s luisteren via zelf in elkaar geknutselde toestellen of verstopte radio’s.
Sommigen hadden meer rechten dan andere. Wie de bezetter goed gezind was, kon een ontheffing aanvragen en dat deed ook ene Marinus Stevens uit Boxmeer. Het kaartje waarmee hij dat deed (zie foto), wordt bewaard bij het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in Den Bosch. Ook het kaartje van de PTT waarop staat dat hij het toestel mocht houden, is er nog.
Stevens was geen ‘gewone’ aanhanger van de nazi’s. Hij was behalve lid van de NSB, de Nationaal Socialistische Beweging, ook burgemeester van Boxmeer en een échte foute. Een man die de idealen van Hitler en de NSB hoog in het vaandel droeg. Dat blijkt ook de eenvoudige documenten in zijn dossier. Zijn lidmaatschapskaart van de NSB, een Duitstalig bewijs van goed gedrag, maar ook enkele foto’s. Een kiekje van de Führer die de Hitlergroet brengt, van de muur in Lunteren waar NSB-leider Anton Mussert toespraken hield, maar ook een foto van geüniformeerde nazi’s op het Wilhelminaplein in Boxmeer.
Stevens werd op 23 februari 1943 geïnstalleerd als burgemeester en hield bij die matig bezochte bijeenkomst een toespraak in het Duits. Eigenlijk was Anthonius van Hellenberg Hubar burgemeester, maar die was in oktober 1942 uit zijn functie gezet omdat hij niet naar het pijpen van de Duitsers danste. In de tussentijd nam een provinciaal ambtenaar uit Den Bosch de honneurs waar: W.M.C. Klijn, de latere burgemeester van Elst.
Marinus Stevens was, zo lezen we in een krant die zijn benoeming bekendmaakte, een koopman uit Tilburg. De NSB’er was in 1891 in Amsterdam geboren en na zijn studie bouwkunde naar Nederlands-Indië vertrokken. Hij werkte als bouwkundige op plantages, later was hij administrateur. Tijdens zijn verlof in Nederland, in 1930, kreeg hij te horen dat hij ontslagen was, als gevolg van de economische crisis. Drie jaar later werd hij lid van de NSB.
Toen de geallieerden in september 1944 Boxmeer naderden, ontvluchtten Stevens en zijn vrouw de gemeente. Hij zou daarna nog een aantal maanden waarnemend burgemeester zijn geweest van Hellendoorn, maar moest zich na de oorlog verantwoorden voor zijn daden. Tijdens het proces werd hem verweten dat hij de burgemeester van Wanroij en een Boxmeerse tandarts had verraden. Ook had hij zeven ambtenaren laten gijzelen en een illegale werker aangegeven die nooit uit Duitse gevangenschap was teruggekeerd. De rechter veroordeelde hem tot elf jaar cel. Stevens vond dat hij ook ‘goede daden’ had verricht en ging tegen de straf in beroep. De hogere rechter vond elf jaar ook geen terechte straf. Hij maakte er vijftien van.
Dit is aflevering 5 van de historische rubriek Sprekend Verleden die elke maandag in de editie Maasland van De Gelderlander verschijnt. Daarin gaat Geurt Franzen op zoek naar het verhaal achter voorwerpen en documenten die zijn overgeleverd uit de rijke geschiedenis van Oost-Brabant en Noord-Limburg.