Dus nu zijn er ook al foute plekken. Dat je in de oorlog foute mensen had, is blijkbaar niet genoeg. Gelderland heeft de foute plekken, locaties in de provincie waar tijdens de Tweede Wereldoorlog de nazi’s en collaborateurs hun vuile zaakjes hebben bedacht en uitgevoerd, laten inventariseren. Dadererfgoed, zo heet dat met een deftig woord in rapporten waarmee subsidies worden veiliggesteld. Volgens de historicus die de telling heeft gedaan, is het nodig om ‘de omgeving er meer bewust van te maken, zodat het verhaal erbij verteld kan worden.’ Hij denkt dat het van belang is voor het herdenken in de toekomst, als er geen ooggetuigen meer zijn. ‘Je kunt pas vrijheid vieren, als je weet wat onvrijheid is.’
Dat laatste klopt. Heb op dit plekje ook al eens betoogd dat de verhalen over de oorlog het allerbelangrijkst zijn voor de bewustwording van de generaties na ons. Maar moeten we nu ook al die gebouwen en straathoeken een stigma meegeven door ze als ‘foute plek’ te bestempelen? Je hoeft de plekken niet te verstoppen. Maar stenen zijn niet fout. Zelfs de stenen van de wascabines van Auschwitz kun je het niet kwalijk nemen dat ze stenen zijn.
Straks gaat Brabant hetzelfde doen. Komt er een foute-plekken-route door het Land van Cuijk? Wordt de Maaslijn besmet verklaard omdat er wagons met weggevoerde joden overheen hebben gereden? De brug bij Gennep omdat ie zich liet overvallen door als Nederlandse marechaussées vermomde Duitsers? En wat is fout? Komen plekken waar tijdens de heksenjacht van vlak na de bevrijding vrouwen zijn kaalgeschoren ook op de erfgoedwaardekaart van de provincie?
Als we vanavond stil zijn, moeten we aan mensen denken, denk ik. Niet aan stenen.